Kompresör Hiç Çalışmıyorsa İlk Kontroller
Kompresörün hiç tepki vermemesi, çoğu zaman büyük bir arıza gibi görünse de genellikle temel enerji ve güvenlik bileşenlerinde yaşanan basit bir kesintiden kaynaklanır. Sistemin hiç çalışmaması; kompresör sigorta atıyor, kompresör stop ediyor ya da enerji akışını kesen bir güvenlik mekanizmasının devreye girmesi gibi durumlarla ilişkilendirilebilir. Bu nedenle arızayı doğru değerlendirmek için önce en temel bileşenleri kontrol etmek gerekir.
Sigorta – termik – enerji hattı kontrolü
Kompresörün hiç çalışmaması durumunda ilk olarak sigorta, termik koruma ve enerji hattının doğru şekilde devrede olup olmadığı kontrol edilmelidir. Şebeke dalgalanmaları ya da ani yüklenmeler soruna yol açabilir; aşırı akım durumunda ise termik koruma motoru çalıştırmaz. Bu noktada termiğin resetlenmesi, güç kablolarının sıkılığının kontrol edilmesi ve hatta panoda gevşemiş bir bağlantının giderilmesi bile arızayı çözebilir. Enerji hattının doğru voltajı sağlamaması da ciddi bir kompresör arıza belirtisidir ve düzenli kontrol edilmediğinde cihazın daha büyük hasar almasına neden olabilir.
Acil stop butonu
Acil stop butonu, kompresörlerde acil durumlarda sistemi anında durdurmak için kullanılan temel bir güvenlik mekanizmasıdır. Kompresör çalışmıyorsa ilk kontrol edilmesi gereken noktalardan biri, acil stopun aktif durumda olup olmadığıdır. Bu butonun yanlışlıkla devrede kalması, cihazın hiç tepki vermemesine yol açabilir ve çoğu zaman gözden kaçan basit bir nedendir. Bu butonu eski konumuna getirerek sistemi yeniden devreye almak çoğu zaman sorunu hızlıca çözer.
Elektrik bağlantı gevşemesi
Elektrik panosunda, motor girişlerinde veya kontrol devresinde oluşan gevşek bağlantılar kompresörün tamamen devreye girmemesine ya da ara ara çalışıp durmasına neden olabilir. Vidalı terminaller zaman içinde titreşim, ısı değişimi veya uzun süreli kullanım sonucunda gevşeyebilir. Bu durum, sistemin kararsız çalışmasına ve güç iletiminin kesintiye uğramasına yol açar. Cihaz tepki vermiyorsa veya beklenmedik şekilde duruyorsa, tüm bağlantı noktalarının sıkılığının kontrol edilmesi arızanın tespit edilmesi açısından son derece önemlidir.
Motor Çalışıyor Ama Hava Üretmiyorsa
Motorun çalışmasına rağmen sistemin hava üretmemesi, kompresörlerde sık karşılaşılan fakat nedeni doğru tespit edilmediğinde uzun süre devam edebilen bir sorundur. Bu durum kimi zaman basit bir ayar probleminden kaynaklanırken, kimi zaman da mekanik bir bileşenin görevini yerine getiremediğini gösterir. Motorun düzgün şekilde devrede olmasına rağmen basıncın oluşmaması, arızanın kompresörün hava yolunda veya iç mekanizmasında bir noktada takıldığını işaret eder.
Tank basınç ayarı
Tank üzerindeki basınç ayarı doğru yapılandırılmadığında motor çalışsa bile sisteme yeterli hava iletilmeyebilir. Ayar çok düşükse kompresör basınç oluşturduğunu zanneder; çok yüksekse güvenlik nedeniyle sistem devreyi kapatabilir. Bu nedenle tank üzerindeki göstergelerin doğru seviyede olduğundan, ayarın üretici değerlerine uygun şekilde yapıldığından emin olmak gerekir. Yanlış basınç ayarı, hava üretiminin kesilmesine yol açan en temel nedenlerden biridir.
Basınç şalteri (pressostat) arızası
Basınç şalteri, tanktaki basınca göre motoru devreye alan veya durduran kontrol elemanıdır. Bu parçanın arızalanması veya iç ayar mekanizmasının bozulması durumunda motor çalışır ancak hava devreye alınmaz. Ayrıca, şalter kontaklarının kirlenmesi ya da mekanizmanın sıkışması da basınç algılamasını yanlış yönlendirir. Bu nedenle motor çalışıyor olsa bile, sistem hava üretmiyorsa pressostatın doğru çalışıp çalışmadığını kontrol etmek gerekir.
Çekvalf ve tahliye hattı sorunları
Çekvalf, tanktan geri kaçışı engelleyen ve basıncın doğru yönde ilerlemesini sağlayan önemli bir bileşendir. Bu valfin kirlenmesi, sıkışması veya tam kapanmaması durumunda motor çalışırken basınç oluşmaz ve hava sisteme iletilmez. Benzer şekilde tahliye hattında tıkanma veya kaçak olması da basınç oluşturmayı engeller.
Kompresör Sık Sık Stop Ediyor / Termik Atıyor
Kompresörün sürekli durup yeniden çalışması veya termiğin devreye girerek sistemi kapatması, performans kaybının yanı sıra ciddi bir arıza riskinin habercisi olabilir. Bu durum çoğu zaman aşırı yüklenme, yetersiz soğutma, yanlış basınç ayarı ya da mekanik bir bileşenin görevini yerine getirememesiyle ilişkilidir.
Yetersiz voltaj
Şebekeden gelen voltajın düşmesi veya fazlar arasındaki dengesizlik, kompresör motorunun normalden fazla akım çekmesine neden olur. Bu durumda motor zorlanır, ısınır ve koruma elemanları sistemi güvenlik amacıyla durdurur. Voltajın çalışma aralığının altına düşmesi, sık sık stop etmenin en yaygın sebeplerindendir. Bu nedenle hem giriş voltajının hem de faz dengesinin düzenli olarak ölçülmesi gerekir.
Motor rulman arızası
Rulmanlarda oluşan aşınma, sıkışma veya yağsız çalışma durumu motorun zorlanmasına yol açar. Rulman sesinin artması veya motorun normalden daha geç hızlanması, yaklaşan bir arızanın habercisidir. Rulmanlardaki sürtünme arttıkça motor daha fazla akım çeker ve termik koruma devreye girerek sistemi durdurur.
Sıcaklık koruması devrede
Kompresörün çalışma sıcaklığının yükselmesi, termik koruma mekanizmasının motoru kapatmasına neden olur. Yetersiz havalandırma, tıkalı hava kanalları, yağ seviyesinin düşmesi veya sürekli yüksek yükte çalışma gibi etkenler sıcaklığın hızla artmasına yol açabilir. Sıcaklık korumasının devreye girmesi, motorun zarar görmesini engellemek için alınan bir güvenlik önlemidir. Bu durumda hem soğutma koşullarının hem de çalışma yükünün gözden geçirilmesi gerekir.
Kompresör Gürültülü Çalışıyorsa
Kompresörün gürültülü çalışması, sistemde beklenmeyen bir sürtünme, gevşeme veya titreşim oluştuğuna işaret eden önemli bir uyarıdır. Normal çalışma sesinin üzerine çıkan bu gürültü; rulman aşınması, kayışların gerilme dengesinin bozulması, piston veya vida grubunda tolerans dışı bir oynama, hava filtresinin tıkanması ya da şase bağlantılarının gevşemesi gibi birçok farklı sebepten kaynaklanabilir. Sesin karakteri genellikle problemi işaret eder; metalik tıkırtılar mekanik aşınmayı, uğultu motorun zorlandığını, titreşimli sesler ise gevşek bağlantıları gösterir. Gürültü çoğu zaman arızanın erken habercisidir ve bu aşamada yapılan bir kontrol, ileride oluşabilecek daha büyük hasarların önüne geçerek maliyetli duruşları engelleyebilir.
Kompresör Hava Kaçırıyorsa (Kaçak Testi)
Kompresörde hava kaçağını tespit etmenin en pratik ve güvenilir yolu, basit bir kontrol sürecini adım adım uygulamaktır. İşte doğru bir kaçak testi için izlenmesi gereken yöntem:
- Sistemi tam basınca getirin:
Kompresörü çalıştırarak tankın normal çalışma basıncına ulaşmasını sağlayın. Test için kompresörün durduğu, yani sadece tankın basıncı tuttuğu bir an en ideal zamandır.
- Kompresörü kapatın ve sessiz bir ortam oluşturun:
Motor durduktan sonra ortam mümkün olduğunca sessiz olmalıdır. En küçük kaçak bile ince bir tıslama sesi çıkarabilir. - Sabunlu su yöntemi uygulayın:
Bir sprey şişesine su + bulaşık deterjanı karışımı hazırlayın.
Ardından aşağıdaki noktalara bolca sıkın:
- Hortum bağlantıları
- Rekorlar
- Çekvalf ve emniyet valfi çevresi
- Regülatör ve filtre bağlantıları
- Tank üzerindeki tüm kaynak ve kapak noktaları
- Tahliye vanası çevresi
Sabunlu su kabarcık yapıyorsa, o noktada kaçak var demektir.
- Tısırtı (hava sesi) kontrolü:
Sessiz bir ortamda kulağınızı bağlantı noktalarına doğru yaklaştırarak hava sesi olup olmadığını dinleyin.
Metale uzun bir tornavida dayayıp sap kısmını kulağınıza getirerek “stetoskop” gibi kullanmanız hassas kaçakları bulmayı kolaylaştırır.
- Basınç düşüm hızını izleyin:
Kompresör kapalıyken tank basıncı göstergesini takip edin.
- Basınç normalden hızlı düşüyorsa
- Kompresör çok kısa aralıklarla tekrar devreye giriyorsa
görünmeyen mikro bir kaçak büyük ihtimalle mevcuttur.
- Tahliye hattı ve çekvalfi kontrol edin:
Çekvalf tam kapatmadığında basınç geri kaçabilir. Sabunlu suyla test etmek ve valfi söküp temizlemek çoğu zaman sorunu çözer.
Profesyonel Servise Ne Zaman Başvurulmalı?
Kompresörde yaşanan her arıza kullanıcı tarafından çözülebilecek kadar basit olmayabilir. Motorun aşırı ısınması, sürekli termik atması, basınç üretiminin tamamen kaybolması, elektriksel bileşenlerde yanık kokusu ya da tekrarlayan endüstriyel kompresör sorunu gibi durumlar, uzman müdahalesi gerektiren ciddi problemlere işaret eder.
Yıldırım Soğutma olarak, sahada karşılaşılan bu tip sorunların çoğunun, doğru teşhis ve zamanında yapılan profesyonel bir müdahale ile hızla çözülebildiğini biliyoruz. Uzman teknik ekibimiz; hava kaçağı tespitinden elektriksel arızalara, mekanik revizyondan periyodik kompresör bakım süreçlerine kadar tüm aşamalarda cihazınızı en güvenli şekilde kontrol eder. Böylece kompresörünüzün performansını geri kazandırır, arızaların tekrarlamasını önler ve işletme sürekliliğinizi koruruz.
